Vintage

2015թ.-ի ապրիլին ամերիկյան աշխարհահռչակ Մայքրոսոֆթ ընկերությունը հայտարարեց աուտիզմ ունեցող անձանց աշխատանքի ընդունման փորձնական ծրագրի սկիզբը: Նախաձեռնության նպատակը աուտիզմ ունեցող կադրերի հավաքագրումն էր` Մայքրոսոֆթում երակարաժամկետ աշխատանքի համար:

Ինչպես նշված է Մայքրոսոֆթի պաշտոնական վեբկայքում, կազմակերպությունը կարծում է, որ բազմազանությունը հարստացնում է նրանց կատարողականությունը, ապրանքներն ու ծառայությունները, ինչպես նաև այն համայնքները, որտեղ ապրում և աշխատում են կազմակերպության աշխատակիցները: Մայքրոսոֆթը փորձում է ստեղծել ներառական միջավայր, որտեղ յուրաքանչյուր ոք կարող է իրեն լավագույնս դրսևորել:

Հատկանշելով աուտիզմ ունեցող աշխատակիցների հավաքագրման նոր նախաձեռնության կարևորությունը, Մայքրոսոֆթը նշում է, որ, խթանելով աշխատակազմի բազմազանությունը, կազմակերպությունը հնարավորություն է ստանում օգտագործել յուրաքանչյուր անհատի յուրօրինակ կարողությունները: Ինչ վերաբերում է աուտիզմ ունեցող կադրերին, կազմակերպությունը նշում է, որ այս անձինք տեղեկատվությունը վերլուծելու և զարմանալի մանրամասնությամբ մտածելու եզակի ունակություններ ունեն և կարող են գերազանց ծրագրավորողներ դառնալ:

Այնուամենայնիվ, չնայած կազմակերպության` հաշմանդամություն ունեցող անձանց ներառելու պատրաստակամությանը, աուտիզմ ունեցող աշխատակիցների ներգրավումը որոշակի դժվարություններ է առաջ բերել կազմակերպության միջին ղեկավարության շրջանում: §Արդյո՞ք նա ճշտապահ կլինի¦, §Ինչպե՞ս է նա հաղորդակցվելու այլ աշխատակիցների և հաճախորդների հետ¦` սովորաբար այսպիսի հարցեր են տալիս մենեջերները, տեղեկանալով այն մասին, որ աուտիզմ ունեցող անձի աշխատանքն են վերահսկելու:

Այսպիսի հարցերը հիմնական աուտիզմի վերաբերյալ իրազեկման պակասի արդյունք են` ինչպես Մայքրոսոֆթի միջին ղեկավարության, այնպես էլ ընդհանուր հանրության շրջանում:

Աուտիզմը հակիրճ կարելի է նկարագրել որպես ուղեղի զարգացման առանձնահատկություններով պայմանավորված վիճակ, որին բնորոշ են կրկնվող վարքագծերը, ինչպես նաև վերբալ և ոչ վերբալ հաղորդակցման հետ կապված դժվարությունները: Ըստ հետազոտական տվյալների, աուտիզմ ունեցող շատ անձինք բացառիկ տեսողական, երաժշտական և ակադեմիական հմտություններով են օժվտած: Նրանցից 40%-ը միջին կամ միջինից բարձր ինտելեկտուալ կարողություններ ունեն:

Աուտիզմ ունեցող աշխատակիցների ներգրավման լայն փորձ ունի ամերիկյան մեկ այլ կազմակերպություն` Վոլգրինս դեղատների ցանցը: Ընկերությունը աուտիզմ ունցեցող կադրերի հավաքագրման փորձնական ծրագիր սկսեց 2007թ.-ին: Ըստ կազմակերպության պրակտիկ փորձի, աուտիզմի հետ ասոցացվող մի շարք հատկանիշներ կարելի է արդյունավետ աշխատանքի համար անհրաժեշտ կարողությունների վերածել:

Վոլգրինսի` աշխատանքային ծառայությունների նախկին մենեջեր Դեբ Ռասսելը նշում է, որ «Աուտիզմ ունեցող անձինք առավելագույն հաջողության են հասնում մաքսիմալ կանոնակարգված աշխատանքային պայմաններում: Նրանք հիմնականում չափազանց վստահելի են և բացառիկ աշխատանքային էթիկա ունեն»:

Ըստ Համայնքային կյանքի կանադական ասոցիացիայի, աուտիզմ ունեցող աշխատակցի ներգրավումը մի շարք առավելությունների կարող է հանգեցնել: Որպես թերություն կողմ ընկալվող որոշ որակներ իրականում աշխատակցի ուժեղ կողմն են դառնում: Այդպիսի առավելություններից են`

-          Կենտրոնանալու արտակարգ ունակություններ

-          Բացառիկ ուշադրություն դետալներին

-          Խնդիրների լուծման հմտություններ

-          Գերազանց հիշողություն

-          Բարձր ինտելեկտ

-          Վստահելիություն և ազնվություն

-          Բարձր ճշգրություն պահանջող առաջադրանքների գերազանց կատարում:

Ըստ ամերիկյան հեղինակավոր Autism Speaks կազմակերպության, վերջին տարիներին աուտիզմ ունեցող անձինք նշանակալի հաջողություններ են գրանցել գիտությունների, տեխնոլոգիաների, ճարտարագիրության և մաթեմատիկայի ոլորտներում:

Աուտիզմ ունեցող անձանց հետ աշխատելու փորձ չունեցող ղեկավարները, այնուամենայնիվ, կարող են դժվարությունների հանդիպել կապված աուտիզմ ունեցող աշխատակիցների հետ հաղորդակցման, ինպես նաև նրանց աշխատանքը գնահատելու և վերահսկելու հետ:

«Մարդիկ մեծամասամբ որոշակի անհարմարություն են զգում իրենցից տարբերվող անձանց հետ փոխգործակցելիս», - աում է Ռասսելը: «Այն մենեջերները, ովքեր հաղորդակցման բարձր հմտություններ ունեն և յուրաքանչյուր աշխատակցին վերաբերվում են որպես անհատականություն, հաջողությամբ աշխատում են նաև աուտիզմ ունեցող անձանց հետ: Իսկ այն մենեջերները, ովքեր ժամանակ և ջանքեր չեն ներդնում իրենց յուրաքանչյուր աշխատակցի առավելությունները ճանաչելու և զարգացման հնարավորությունները դուրս բերելու ուղղությամբ, իսկապես հսկայական դժվարությունների հետ հանդիպում հաշմանդամություն ունեցող աշխատակիցներին ղեկավարելու հարցում:

Հնարավոր դժվարությունները բացահայտելու և խնդիրները հասցեագրելու նպատակով Վոլգրինսի` աուտիզմ ունեցող կադրերի հավաքագրման ծրագրի սկզբում կազմակերպությունը խնդրեց միջին ղեկավարությանը գրավոր ներկայացնել իրենց մտավախություններն ու հարցերը, որոնք այնուհետև քննարկվեցին և պատասխան ստացան:

Հաղորդակցման արդյունավետությունն ապահովելու համար Վոլգրինսի մենեջերներին հրահանգ տրվեց խուսափել փոխաբերական արտահայտություններից և անորոշ հրահանգներից, փոխարենը` խոսել հստակ և ուղղակիորեն: Բացի այդ, կազմակերպությունը աշխատանքային ուղեցույցը հարմարեցրեց աուտիզմ ունեցող աշխատակիցների համար` այն համալրելով համապատասխան պատկերներով, այդպիսով հրահանգները ներկայացնելով վիզուալ ձևաչափով: Աուտիզմ ունեցող աշխատակիցների համար աշխատատեղը հարմարեցնելու համար կազմակերպությունում ընդմիջման տարածք ստեղծվեց` կահավորված հարմարավետ աթոռներով:

Ըստ Վոլգրինսի, հաշմանդամություն ունեցող անձանց հետ աշխատելու փորձ չունեցող ընկերությունների համար առավել արդյունավետ է համագործակցությունը այնպիսի կազմակերպությունների հետ, որոնք կարող են ուղղորդել և աջակցել նրանց կադրերի հավաքագրման և վերապատրաստման հարցերում:

Մայքրոսոֆթն, օրինակ, համագործակցում է դանիական Specialisterne կազմակերպության հետ, որը մասնագիտացված է աուտիզմ ունեցող անձանց աշխատանքի տեղավորմանը այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են ծրագրային ապահովման տեստավորումը, ծրագրավորումը և տվյալների մուտքագրումը:

Այսպիսով, մինչ աուտիզմ ունեցող անձանց աշխատանքի ընդունումը հասարակության և գործատուների շրջանում ընդունված է մեծագույն դժվարություն և անհաղթահարելի մատրահրավեր համարել, իրականում սոցիալական այս խմբի ներկայացուցիչները աշխատանքի ընդունման տեսանկյունից գնահատելի մի շարք հատկություններ ունեն, իսկ նրանց ներգրավումն ու աշխատատեղի հարմարեցումները նվազագույն ջանքեր են պահանջում:

Աուտիզմ ունեցող հիվանդանոցային աշխատողի` Ռոն Սանդիսոնի կողմից վերջերս հրապարակած հոդվածն առաջարկում է, որ աուտիզմ ունեցող անձանց համար մատչելի և ներառական դառնալու համար գործատուներն ու բիզնեսները պետք է ընդամենը հետևյալ 5 խորհուրդներին հետևեն`

1. Հիմնարար տեղեկատվություն և գիտելիքներ ստանալ աուտիզմի մասին
2. Խորհրդակցել աուտիզմ ունեցող անձի հետ այն մասին, թե ինչ է պետք անել աշխատանքի իր արդյունավետությունը առավելագույնի հասցնելու համար
3. Աուտիզմ ունեցող անձին վերաբերվել որպես անհատականության և փորձել ճանաչել նրան
4. Կենտրոնանալ կարողությունների, այլ ոչ սահմանափակ կողմերի վրա

      5.Կիրառել ունիվերսալ այնպիսի ընթացակարգեր, որոնք հարմար են ոչ միայն աուտիզմ ունեցող անձանց, այլև բոլորի համար: